Endoprotezoplastyka stawu biodrowego

1. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego to operacja polegająca na usunięciu uszkodzonej kości i chrząstki stawu biodrowego i zastąpieniu ich elementami endoprotezy co powoduje zmniejszenie lub wyeliminowanie bólu, poprawę funkcji stawu oraz przywrócenie mobilności pacjenta.

2. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego Za swoją skuteczność została wyróżniona i nazwana przez chirurgów „operacją stulecia”, ponieważ żaden inny zabieg chirurgiczny nie poprawia tak znacznie jakości życia chorego. [1]

3. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego jest bardzo skuteczną metodą zmniejszającą dolegliwości bólowe pacjentów. Postęp w technologii bioinżynierii przyczynił się znacząco do rozwoju endoprotez stawu biodrowego. Lepsze materiały i konstrukcja zapewniają duży zakres ruchu przy zwiększonej stabilności i bardzo niskim zużyciu materiałów. Obecnie ponad 95% endoprotez wytrzymuje dłużej niż 10 lat, a większość z nich ponad niż 30 lat. [2]

4. Już następnego dnia po operacji pacjenci są intensywnie usprawniani w oddziale szpitalnym. Otrzymują instruktaż przykładowych ćwiczeń, zalecenia postępowania przez cały okres pooperacyjny, są regularnie kontrolowani w poradni przyszpitalnej. Wypis z oddziału następuje najczęściej w 3-5 dobie po operacji

5. Endoprotezoplastyka jest najczęściej operacją planową. Prawidłowe przygotowanie pacjenta do endoprotezoplastyki znacząco zmniejsza odsetek powikłań po zabiegu, które w endoprotezoplastyce stawu biodrowego zależą od różnych czynników. Ogólnie jednak powikłania po zabiegu zdarzają się stosunkowo rzadko, a ogólny odsetek powikłań wynosi od 5% do 10%. [3]

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego, często nazywana wymianą stawu biodrowego, to zabieg ortopedyczny, który ma na celu zastąpienie uszkodzonej chrząstki i kości chorego stawu biodrowego sztucznym implantem. Jest to jedna z najczęściej wykonywanych operacji ortopedycznych na całym świecie. Zabieg ten przynosi znaczącą ulgę pacjentom cierpiącym na przewlekły ból oraz ograniczoną ruchomość spowodowaną chorobami zwyrodnieniowymi, reumatoidalnym zapaleniem stawów, urazami, czy innymi schorzeniami stawu biodrowego tłumaczy dr n. med. Jan Szneider – specjalista w dziedzinie ortopedii i traumatologii narządku ruchu specjalizujący się w endoprotezoplastyce stawu biodrowego i kolanowego.

· Korzyści z zabiegu dla pacjentów:

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego to zabieg, który znacząco poprawia jakość życia pacjentów cierpiących na przewlekłe schorzenia stawu biodrowego. Najważniejsze zalety endoprotezoplastyki stawu biodrowego:

1. Złagodzenie przewlekłego bólu:

Jednym z głównych powodów, dla których pacjenci decydują się na endoprotezoplastykę, jest uporczywy ból, który często towarzyszy chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego. Jest to ból typowo występujący w pachwinie i promieniujący w dół kończyny. Po operacji większość pacjentów odczuwa znaczącą ulgę lub całkowite ustąpienie bólu, co pozwala im wrócić do normalnych aktywności bez ograniczeń. Zmniejszenie lub całkowite ustąpienie bólu wpływa również na poprawę snu oraz ogólne samopoczucie.

2. Przywrócenie ruchomości i sprawności:

Zwyrodnienie stawu biodrowego często prowadzi do ograniczenia zakresu ruchu, co może utrudniać codzienne czynności, takie jak chodzenie, wstawanie, czy schylanie się. Po endoprotezoplastyce pacjenci zazwyczaj zyskują większą ruchomość stawu, co pozwala im na wykonywanie tych czynności, które wcześniej były niemożliwe. Możliwość poruszania się bez bólu i ograniczeń jest kluczowa dla zachowania samodzielności, niezależności i aktywności fizycznej.

3. Poprawa jakości życia:

Długotrwały ból i ograniczenia ruchowe mają negatywny wpływ na jakość życia, prowadząc często do izolacji społecznej, depresji, a nawet utraty pracy. Dzięki endoprotezoplastyce pacjenci mogą wrócić do pełnej aktywności społecznej i zawodowej, ciesząc się życiem bez bólu i dyskomfortu. Odzyskanie zdolności do uczestniczenia w ulubionych zajęciach, takich jak spacery, jazda na rowerze, czy nawet taniec, ma ogromny wpływ na poprawę samopoczucia i ogólnego zdrowia.

4. Długotrwałe efekty zabiegu:

Nowoczesne endoprotezy stawu biodrowego są projektowane tak, aby wytrzymać wiele lat użytkowania, często nawet 25-30 lat, a w niektórych przypadkach dłużej. Dla większości pacjentów oznacza to możliwość cieszenia się korzyściami z operacji przez wiele lat bez konieczności kolejnych interwencji chirurgicznych. Dobra trwałość endoprotezy pozwala na planowanie przyszłości bez obaw o szybkie zużycie implantu.

5. Zmniejszenie ryzyka powikłań związanych z nieleczonym stawem:

Przewlekłe uszkodzenia stawu biodrowego, które nie są odpowiednio leczone, mogą prowadzić do dalszych komplikacji, takich jak deformacje stawu, osłabienie mięśni, a nawet zmiany w biomechanice chodu, co z kolei obciąża inne stawy i prowadzi do ich uszkodzeń. Endoprotezoplastyka pomaga zapobiec tym powikłaniom, poprawiając ogólną stabilność i funkcjonalność całego układu ruchu.

6. Krótki czas rekonwalescencji:

Dzięki nowoczesnym technikom chirurgicznym oraz zaawansowanej rehabilitacji, czas potrzebny na powrót do pełnej sprawności po endoprotezoplastyce jest coraz krótszy. Wielu pacjentów jest w stanie samodzielnie chodzić już kilka dni po operacji, a pełna aktywność jest możliwa w ciągu kilku miesięcy (najczęściej 3 do 5 miesięcy). Nowoczesna endoprotezoplastyka oraz wdrożenie prawidłowej rehabilitacji umożliwia szybki powrót do normalnego życia.

7. Możliwość powrotu do aktywności fizycznej:

Wiele osób, które przed operacją zmagały się z bólem i ograniczeniami ruchowymi, może po zabiegu powrócić do ulubionych aktywności fizycznych. Regularne ćwiczenia fizyczne są kluczowe dla utrzymania zdrowia, a endoprotezoplastyka daje pacjentom możliwość uczestniczenia w nich bez bólu i obaw o dalsze uszkodzenia stawu.

Te korzyści sprawiają, że endoprotezoplastyka stawu biodrowego jest skutecznym rozwiązaniem dla osób z zaawansowanymi problemami stawu biodrowego. Zabieg ten umożliwia pacjentom powrót do pełni życia, co jest głównym celem nowoczesnej medycyny ortopedycznej – tłumaczy dr n. med. Jan Szneider – specjalista w Dziedzinie Ortopedii i Traumatologii.

· Kiedy rozważyć endoprotezoplastykę?

Leczenie operacyjne powinni rozważyć pacjenci z przewlekłym bólem stawu biodrowego, który nie ustępuje mimo zastosowania różnych metod leczenia zachowawczego, takich jak: leki przeciwbólowe, fizjoterapia, zmiana w stylu życia (w tym zmniejszenie masy ciała) czy zastosowanie iniekcji dostawowych z kwasu hialuronowego lub osocza bogatopłytkowego (PRP). Znaczące utrudnienie w wykonywaniu podstawowych czynności, takich jak chodzenie, wstawanie z łóżka, czy nawet ból podczas siedzenia powinien skłonić do wizyty w poradni ortopedycznej i wykonanie RTG stawów biodrowych. Decyzja o konieczności endoprotezoplastyki podejmowana jest przez lekarza wspólnie z pacjentem po zbadaniu chorego oraz ocenie badań obrazowych.

· Opis procedury chirurgicznej:

Przyjęcie do oddziału szpitalnego odbywa się dzień przed operacją. W trakcie przygotowań pobrana zostaje krew na niezbędne badania laboratoryjne, wykonuje się EKG oraz RTG operowanej okolicy. Konieczne są niezbędne konsultacje lekarskie, w tym anestezjologiczna dotycząca kwalifikacji do znieczulenia w trakcie operacji.

Endoprotezoplastyka trwa zazwyczaj od 1 do 2 godzin i przeprowadzana jest w znieczuleniu podpajęczynówkowym (najczęściej) lub ogólnym. Bezpośrednio przed leczeniem operacyjnym chory otrzymuje antybiotyk (jako profilaktyka przeciw zakażeniom), a okołooperacyjnie również heparynę drobnocząsteczkową (profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo – zatorowej).

Endoprotezoplastykę stawu biodrowego możemy podzielić wg rodzaju na:

- bezcementową (gdy oba elementy połączone są z kością bezcementowo),

- cementowaną (gdy oba elementy połączone są z kością za pomocą cementu)

- hybrydową (gdy jeden element, najczęściej panewka stawu, zamontowana jest za pomocą cementu)

oraz wg typu na:

- częściową – stosowaną u bardziej obciążonych chorych lub po złamaniach szyjki kości udowej u starszych osób lub

- całkowitą – stosowaną najczęściej w idiopatycznej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego. [3]

O rodzaju endoprotezoplastyki, jej typie, dostępie operacyjnym oraz zastosowanym implancie decyduje lekarz operator i wybiera dla chorego najlepszą dla niego możliwą opcję.

Po leczeniu operacyjnym chory już następnego dnia jest usprawniany, a do domu wypisywany najczęściej w 3-5 dobie po leczeniu operacyjnym, jeśli porusza się samodzielnie przy pomocy kul łokciowych. W trakcie usprawniania otrzymuje ważne wskazówki jak funkcjonować przez okres zdrowienia.

· Długoterminowe efekty i jakość życia po endoprotezoplastyce

Po leczeniu operacyjnym pacjent może oczekiwać znacznego zmniejszenia dolegliwości bólowych, a nawet ich całkowitego ustąpienia w okresie 2-3 miesięcy od operacji, ponadto większość operowanych pacjentów nie będzie miało problemów z operowanym stawem biodrowym przez około 20 lat. W procesie powrotu do normalnego funkcjonowania bardzo ważny jest proces rehabilitacji i wzmacniania struktur mięśniowych obręczy biodrowej.

· Możliwe powikłania po zabiegu

Najczęstszym wczesnym powikłaniem po endoprotezoplastyce jest zwichnięcie endoprotezy stawu biodrowego. Bezpośrednio po leczeniu operacyjnym w trakcie rehabilitacji chory jest instruowany i informowany o zaleceniach, które zapobiegają powikłaniom. Kolejno w okresie późniejszym może wystąpić zatorowość płucna, zator tłuszczowy, choroba zakrzepowo – zatorowa żył kończyn dolnych, obluzowanie aspetyczne implantu. [4] Poważne powikłania takie jak infekcja okołoprotezowa występuje u mniej niż 2% pacjentów [5].

· Podsumowanie

Decyzja o poddaniu się endoprotezoplastyce stawu biodrowego to poważny krok, który może znacząco poprawić jakość życia. Warto jednak pamiętać, że każda operacja wiąże się z pewnym ryzykiem i wymaga odpowiedniego przygotowania oraz zrozumienia procesu leczenia. Dlatego przed podjęciem decyzji o zabiegu, kluczowe jest skonsultowanie się z doświadczonym ortopedą, który oceni stan Twojego zdrowia, przedstawi możliwe opcje leczenia oraz odpowie na wszelkie pytania i wątpliwości.

Jeśli zmagasz się z przewlekłym bólem stawu biodrowego, który ogranicza Twoją ruchomość i obniża jakość życia, nie czekaj, aż dolegliwości się nasilą. Wczesne zdiagnozowanie problemu i omówienie możliwych rozwiązań z ortopedą może pomóc uniknąć dalszych komplikacji i przywrócić Ci pełną sprawność. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego to sprawdzony i skuteczny sposób na poprawę zdrowia i jakości życia.

Zachęcamy do umówienia się na wizytę konsultacyjną w celu omówienia możliwości leczenia i zaplanowania najlepszego dla Ciebie podejścia. Specjalista odpowie na wszystkie pytania, przeprowadzi dokładne badania i pomoże podjąć decyzję, która będzie odpowiednia dla Twojego zdrowia i komfortu życia. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub obawy dotyczące endoprotezoplastyki, skonsultuj się z lekarzem ortopedą – to pierwszy krok w drodze do lepszego samopoczucia i odzyskania pełni zdrowia, tłumaczy dr n. med. Jan Szneider – specjalista w dziedzinie ortopedii i traumatologii na co dzień zajmujący się endoprotezoplastyką stawu biodrowego oraz kolanowego w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. Prof. A. Grucy w Otwocku.

Źródła: 

[1] Ian D Learmonth, Claire Young, Cecil Rorabeck. The operation of the century: total hip replacement. The Lancet, Volume 370, Issue 9597,2007,Pages 1508-1519,ISSN 0140-6736, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(07)60457-7. (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0140673607604577)

[2] Rory J Ferguson, Antony JR Palmer, Adrian Taylor, Martyn L Porter, Henrik Malchau, Sion Glyn-Jones,Hip replacement, The Lancet, Volume 392, Issue 10158, 2018, Pages 1662-1671, ISSN 0140-6736, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)31777-X. (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S014067361831777X)

[3] https://www.physio-pedia.com/Total_Hip_Replacement

[4] Park C, Merchant I. Complications of total hip replacement. InTotal Hip Replacement-An Overview 2018 Nov 5. IntechOpen.

(https://www.intechopen.com/chapters/61241)

[5] https://orthoinfo.aaos.org/en/treatment/total-hip-replacement/